Cốm tươi được làm từ lúa nếp non, ngon nhất là cốm làm từ nếp cái hoa vàng, trong cả hai mùa: lúa chiêm và lúa mùa, tuy thường dùng lúa mùa vào khoảng cuối hè đầu thu (từ khoảng rằm tháng 7 đến hết tháng 9 âm lịch)
Ăn cốm là nhai từ từ, khoan thai..hoà quyện vào vị dẻo bùi của cốm, thoảng chút hương dìu dịu của lá sen, sao mà thơm ngon và tinh khiết đến thế.
Người Hà Nội ăn riêng cốm, ăn một mình cốm để tận hưởng sắc màu, hương vị thanh thoát, tao nhã đúng là “ăn hương ăn hoa”, ăn để mình cũng biến hình vào trời thu, hồn mình lãng du cùng non nước…
Gói cốm thành một khối vuông gọn gàng, xinh xắn bằng hai lớp lá: Lớp trong là lá ráy xanh và mát giữ cho cốm khỏi khô và không phai nhạt màu xanh ngọc thạch quý giá; Lớp ngoài là lá sen có hương thơm thoang thoảng, thanh cao.
Màu xanh tươi của cốm thơm lừng quyện với mùi lá sen tinh khiết tạo ra hương vị đặc biệt. Người bán còn khéo léo dùng những cọng rơm nếp tẻ cột hờ gói cốm tạo cái “ưa nhìn” và tinh tế, làm khách phải nao lòng. Những người Hà Nội xa quê, nhất là những người đã có tuổi, xem gói cốm lá sen cột rơm vàng là thứ xa xỉ. Bởi lẽ cốm Hà Nội từng được đông lạnh xuất khẩu sang tận Paris hay California nhưng vẫn không sao có mùi vị ngon và được gói tinh tế như thế.
